Kim był Feldenkrais?
Na początek niesprawiedliwie krótka notka biograficzna. Fascynujące życie niezwykłego człowieka sprowadzone do garści suchych faktów, ale od czegoś trzeba zacząć…
Moshé Pinchas Feldenkrais urodził się 6 maja 1904 r. w mieście Sławuta na terenie dzisiejszej Ukrainy. Dzieciństwo spędził w Baranowiczach na Białorusi. Mając 13 lat wyemigrował do Palestyny. W 1930 roku przeniósł się do Paryża, gdzie trzy lata później uzyskał stopień inżyniera w L’Ecole des Travaux Publics de Paris. Następnie podjął studia na Sorbonie i uzyskawszy stopień doktora nauk ścisłych w dziedzinie fizyki oraz inżynierii mechaniki rozpoczął pracę jako asystent Frédérica Joliot-Curie. Matka Feldenkraisa, wiedząc jak wybitnym umysłem jest jej syn, nie mogła przeboleć jego życiowych wyborów, mawiała ponoć: „Mogłeś być laureatem nagrody Nobla, a ty wybrałeś masowanie ludzi”.
W czasie drugiej wojny światowej wyjechał do Szkocji, gdzie zajmował się badaniami nad wykrywaniem łodzi podwodnych. Był jednym z konstruktorów pierwszego detektora łodzi podwodnych. Oprócz niewątpliwych uzdolnień w zakresie nauk ścisłych pasją Feldenkraisa był sport. Podczas pobytu w Palestynie rozpoczął naukę samoobrony ju-jitsu. Należał do współzałożycieli Klubu Paryskiego Ju-jitsu, jednego z najstarszych tego typu klubów w Europie. Był również jednym z pierwszych Europejczyków, którzy zdobyli czarny pas w judo. Nauczycielem Feldenkraisa był sam Jigoro Kano – twórca judo, którego Feldenkrais poznał w Paryżu i przez lata pozostawał z nim w relacjach przyjacielskich. Jakiś czas później ukazały się pierwsze książki Feldenkraisa dotyczące judo – Judo: The Art of Defense and Attack oraz Higher Judo: Groundwork. Judo, jak żadna inna dyscyplina sportu, dawało możliwości eksplorowania mechaniki ludzkiego ciała i efektywności jego ruchów.
Jako młody chłopak spędzał całe dnie grając w piłkę, podczas jednego z treningów doznał poważnej kontuzji zrywając więzadła w kolanie i uszkadzając łękotkę. Paradoksalnie, kontuzja, której nabawił się w młodości, przesądziła o jego dalszej drodze życiowej. Lekarze nie dawali mu wielkich szans na rekonstrukcję uszkodzonego kolana, a on nie chcąc zaakceptować życia pełnego ograniczeń, zaczął poszukiwać sposobu, by sobie pomóc. To wydarzenie dało asumpt do intensywnych badań nad funkcją, jaką pełni świadomość ruchu. Lata dociekań, studia z dziedziny psychologii, neurologii, cybernetyki, antropologii, anatomii, fizjologii i biologii, a także obserwacja integralnego uczenia się niemowląt i małych dzieci zaowocowały stworzeniem metody znanej jako Metoda Feldenkraisa. Konstytutywnym dla metody założeniem jest jedność ciała i umysłu. Feldenkrais wykorzystując nieprzemijającą zdolność człowieka do uczenia się, stworzył metodę reedukacji ruchowej, w której ruch stał się środkiem do osiągnięcia celu, jakim jest usprawnienie samoorganizacji oraz pogłębienie świadomości prowadzące do aktualizacji własnego potencjału.
Moshé Feldenkrais jest autorem wielu prac. Teorię swojej metody pierwszy raz przedstawił w książce Behavior: A Study of Anxiety, Sex, Gravitation and Learning, pozostałe prace Feldenkraisa to: Body and Mature Behavior, The Potent Self – a guide to spontaneity, Higher Judo, The Case of Nora. W języku polskim ukazały się książki: Świadomość poprzez ruch, Nieuchwytna oczywistość, Mistrzowskie ruchy, Judo, Praktyczna walka wręcz.
W latach pięćdziesiątych jego metoda zyskała już międzynarodowy rozgłos. W 1954 roku osiadł w Tel Awiwie, gdzie założył Instytut Feldenkraisa, w którym odbywały się seminaria, warsztaty i zajęcia grupowe. W 1957 roku Feldenkrais udzielał lekcji premierowi Izraela, Dawidowi Ben-Gurionowi, który miał powiedzieć o nim, że był tym, który postawił go na głowie, ale tak naprawdę nauczył go mocno stąpać po ziemi. Feldenkrais udoskonalał swoją metodę przez czterdzieści lat. W swoim życiu pracował z różnymi osobami: od niemowląt z dziecięcym porażeniem mózgowym po wybitnych artystów, takich jak Yehudi Menuhin. Przez wiele lat prowadził zajęcia dla Petera Brook’a i jego Teatru Bouffes du Nord. Był współpracownikiem antropolog Margaret Mead, neurofizjologa Karla Pribrama i badaczy psychofizyki Jean Houston i Roberta Mastersa.
W latach 1969–1971 w Tel Awiwie wyszkolił pierwszych 13 nauczycieli. W latach 1975- 1978 szkolenie ukończyło 65 nauczycieli w San Francisco w Lone Mountain College pod patronatem Humanistic Psychology Institute. W 1980 roku szkolenie nauczycielskie rozpoczęło 235 uczniów w Hampshire College w Amherst w Massachusetts. Niestety z powodu choroby Feldenkrais nie był już w stanie doprowadzić szkolenia do końca. Zmarł w 1984 roku.